Ochrona z tytułu zastrzeżonego znaku towarowego

Logo w Chinach

Chińskie przepisy prawa jasno regulują kwestie komu należy się ochrona z tytułu zastrzeżonego znaku towarowego. Zasady obowiązujące w Państwie Środka są odmienne od tych obowiązujących w Europie. W Chinach prawo do rejestracji znaku towarowego odbywa się na zasadzie „kto pierwszy ten lepszy”. Oczywiście w Europie zasada ta również ma zastosowanie, aczkolwiek obwarowana jest, odmiennie niż w Chinach, regulacjami ochronnymi.



W ChRL osoba która jako pierwsza złoży wniosek o rejestrację znaku towarowego, zapewne otrzyma prawo ochronne.

Jeżeli wytwarzasz swoje towary w Chinach, lub planujesz eksport do Chin to powinieneś rozważyć rejestrację swojego znaku towarowego (logo) na terenie Chin.

Doświadczenie uczy, że w Chinach dochodziło do sytuacji kiedy nieuczciwe jednostki rejestrowały amerykańskie czy europejskie znaki towarowe a następnie odsprzedawały prawa ochronne do tych znaków towarowych za wysokie sumy.

Alternatywnie dochodziło do blokowania eksportu produktów z Chin. Takie postępowanie nie jest zachowaniem contra legem w Chinach. Zdarzało się, że nawet największe międzynarodowe korporacje musiały „odkupić” swój znak towarowy, aby legalnie prowadzić działalność na terenie Państwa Środka.

Przykładowo Apple w 2012 roku zmuszony został do wypłacenia gigantycznego odszkodowania (w przeliczeniu 60 mln zł) chińskiej firmie Shenzen Proview (Weiguan Keji) z tytułu korzystania z oznaczenia >IPad< na terytorium ChRL, zastrzeżonego uprzednio przez chiński podmiot.

W przypadku kiedy osoba trzecia posiada prawo ochronne na znak towarowy, który przykładowo znajduje się na kartonach z produktem może dojść do konfiskaty towaru przez Chiński Urząd Celny.

Ochrona Własności Intelektualnej w Chinach

W okresie ostatnich dwóch dekad Chiny sukcesywnie rozwijały system ochrony prawa własności intelektualnej, wypełniając tym samym obowiązki wynikające z ich przystąpienia w 2001 roku do WTO (Światowej Organizacji Handlu) oraz tzw. umowy międzynarodowej TRIPS (Traded-Related Aspect of Intellectual Property Rights). TRIPS przewiduje minimalny poziom ochrony różnych typów prawa własności intelektualnej, w tym praw autorskich i patentów.

W chwili obecnej uznaje się, że system prawa własności intelektualnej w Chinach jest rozbudowany, jakkolwiek w porównaniu z innymi państwami będącymi stronami umowy WTO jest jeszcze niepełny. Wbrew zabiegom władz ChRL i coraz silniejszej ochronie prawnej, Chiny ciągle są postrzegane za raj dla piratów oraz innych osób naruszających prawa własności intelektualnej.

Przed rozpoczęciem inwestycji w Chinach, warto zatem zapoznać się z systemem ochrony własności intelektualnej, by móc następnie podjąć odpowiednie działania w celu ochrony swoich praw.

Krok pierwszy - rejestracja

Zgodnie z obowiązującą zasadą „kto pierwszy ten lepszy” przedsiębiorca zagraniczny powinien przed rozpoczęciem działalności w Chinach zarejestrować swoje prawa, by móc je następnie swobodnie wykonywać, jak również chronić.

Znak towarowy

Chińskie prawo znaków towarowych weszło w życie w październiku 2001 roku i było kilkakrotnie nowelizowane. Przedsiębiorca zagraniczny może zasadniczo zarejestrować w Chinach znak towarowy na dwa sposoby.

Może on złożyć wniosek o rejestrację znaku przez uprawnionego pełnomocnika w Chinach albo zarejestrować znak na podstawie Protokołu Madryckiego, nad przestrzeganiem której czuwa Biuro Międzynarodowe Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO).

Ta umowa międzynarodowa wymaga od państw sygnatariuszy, w tym Polski i Chin, wzajemnej rejestracji znaków towarowych.

W Chinach obowiązuje zasada ‘first-to register’, przez co nie jest wymagany dowód wcześniejszego używania lub własności znaku towarowego. W związku z powyższym, w przypadku, gdy zamierza się produkować lub sprzedawać swoje towary na terenie Chin, warto jest zarejestrować swój znak towarowy w Urzędzie Znaków Towarowych. Analogicznie jak przy rejestracji patentów, przedsiębiorcy zagraniczni zmuszeni są skorzystać z pośrednictwa uprawnionego chińskiego pełnomocnika. Na szczęście najnowsze nowelizacje chińskiego prawa własności intelektualnej pozwalają biurom, oddziałom oraz spółkom zależnym spółek zagranicznych (kancelarii adwokackich) zarejestrowanym na terenie Chin do samodzielnego rejestrowania znaków, bez pośrednictwa uprawnionego pełnomocnika chińskiego.

Patent

Chińskie prawo patentowe zostało uchwalone w 1984 r. i zostało kilkukrotnie nowelizaowane. Zasadniczo patent w Chinach może być podzielony na wynalazek, wzór użytkowy oraz wzór przemysłowy. Ciekawostką jest fakt, iż polskie prawo nie różni się w tym zakresie od chińskiego i kategorie podane powyżej występują w każdym z systemów prawnych. Każdy wynalazek oraz wzór użytkowy powinien cechować się nowością, nieoczywistością rozwiązania oraz użytecznością.

Każdy wzór przemysłowy natomiast powinien być inny niż istniejący wzór. Chiny udzielą również patentu przedsiębiorcy zagranicznemu, jeżeli złoży on prawidłowy wniosek do Chińskiego Urzędu Patentowego w przeciągu 12 miesięcy od złożenia wniosku o patent na wynalazek lub wzór użytkowy, lub 6 miesięcy od złożenia wniosku o rejestrację wzoru przemysłowego w innym państwie, będącym stroną konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej z 20 marca 1883 roku, w tym Polski (od 1967 roku).

Długość ochrony patentowej wynosi 20 lat dla wynalazku oraz 10 lat dla wzoru użytkowego i przemysłowego. W Chinach obowiązuje zasada “first to file”, co w praktyce oznacza że patent jest przyznawany tym, którzy pierwsi złożą wniosek o rejestrację, nawet jeżeli nie są oni prawdziwymi twórcami danego rozwiązania (odmiennie w Europie). Zgodnie z chińskim prawem, zgłoszenie patentu podmiotu, który nie posiada siedziby na terenie Chin, musi zostać złożony przez autoryzowanego rzecznika patentowego. Wnioski patentowe są składane do Chińskiego Państwowego Urzędu Własności Intelektualnej (SIPO) z siedzibą w Pekinie. /6 Xituchenglu, Jimenqiao, Haidian District, Beijing 100088, China/

Krok drugi - ochrona

Zasadniczo w Chinach istnieje dwutorowy system ochrony praw własności intelektualnej. Zainteresowani mogą skorzystać ze ścieżki administracyjnej lub sądowej. W praktyce najbardziej efektywny jest system administracyjny.

Skarga administracyjna

Każdy uprawniony, w razie jakiegokolwiek naruszenia praw własności intelektualnej, może złożyć skargę lokalnemu Urzędowi Administracji Przemysłowej i Gospodarczej (SAIC - State Administration of Industry and Commerce). Do skargi należy dołączyć dowód /zaświadczenie, że jest uprawnionym z tytułu danych praw własności intelektualnej.

Wymogiem formalnym jest też opisanie w jaki sposób doszło do naruszenia praw chronionych. Lokalny urząd administracyjny ma obowiązek udzieli pomocz uprawnionemu a w razie uzasadnionej potrzeby, przeprowadzi kontrolę miejsca, w którym narusza się prawa własności intelektualnej. Urząd zabezpiecza dowody naruszenia i określa wartość podrobionych towarów. W razie stwierdzenia naruszenia lokalny urząd administracyjny może orzec o zakazie sprzedaży podrobionych towarów, jak i dokonywania dalszego naruszenia. Może on również nakazać zniszczenie podróbek, nałożyć grzywnę oraz usunąć maszyny stosowane do produkcji podróbek.

Pozew sądowy

Alternatywnie uprawniony może poszukiwać ochrony sądowej, w tym wypadku obowiązuje zasada onus probandi – ciężar dowodu spoczywa na powodzie. Sądy zazwyczaj wydają orzeczenia w przeciągu kilku miesięcy od 4 do 6 miesięcy. Każdej ze stron przysługuje apelacja do sądu II instancji. II instancja jest ostateczna i zasadniczo nie istnieje możliwość odwołania się od jej wyroku. Uprawniony może żądać w powództwie zaprzestania naruszenia oraz odszkodowania.



Wysokość odszkodowania powinna być określona na podstawie zysku otrzymanego przez naruszyciela albo strat poniesionych przez uprawnionego. Ciekawostką jest fakt, iż w przypadku braku możliwości udowodnienia przez powoda wysokości szkody sąd chiński może określić jego wysokość według własnego uznania, jednakże nie większego niż – w przypadku naruszenia znaku towarowego 500,000 RMB, - a w przypadku naruszenia praw do patentu 1,000,000 RMB.

Odpowiedzialność karna

Za naruszenia praw do patentu lub znaku towarowego , w sytuacji gdy wartość szkody przekracza ustawowe minima , chińskie prawo przewiduje również odpowiedzialność karną. Możliwość zaangażowania policji, aresztowania podejrzanego, a przez to groźba wstrzymania jego działalności sprawia, iż ochrona na drodze postępowania karnego należy do najbardziej skutecznych.

Eksterytorialna ochrona przedsiębiorcy

W przeważającej większości państw wprowadzanie na rynek podróbek towarów – tj. wprowadzanie odbiorców w błąd co do oznaczenia produktu lub producenta – stanowi czyn nieuczciwej konkurencji i jest penalizowany.

Zobacz też inne wpisy na blogu.